Mogelijke oorzaken van spellingproblemen bij je kind en hoe jij kunt helpen

Heeft jouw kind op de basisschool moeite met spelling? Is hij of zij het overzicht compleet kwijt door alle regels en uitzonderingen? En lukt het maar niet om te onthouden hoe je een woord op de juiste manier schrijft? Je kind is niet de enige. Veel ouders en leerkrachten zoeken naar hulp bij spellingproblemen.

In deze blog duiken we in de mogelijke oorzaken waarom spelling niet lukt en ontdek je hoe je jouw kind echt kunt helpen om een stevige basis te bouwen, waardoor spelling wat makkelijker en leuker wordt.

Veelvoorkomende signalen van spellingproblemen bij kinderen

Misschien herken je deze veelgehoorde klachten bij jouw kind met spellingachterstand?

• Het spiegelen of verwisselen van letters (zoals eu-ue of f-v).
• Letters weglaten of juist toevoegen (bijv. ‘pak’ schrijven i.p.v. ‘park’).
• De spellingregels wel kennen, maar niet kunnen toepassen bij het schrijven.
• Veel fouten maken bij spontaan schrijven en die zelf niet zien.
• Blokkeren bij een dictee; het gaat te snel, wat stress geeft.
• Spelling en schrijven steeds minder leuk vinden.
• Redelijk goed scoren op methodetoetsen (= korte termijn), maar op de CITO-toets veel fouten maken (= lange termijn).

Deze signalen wijzen erop dat de basis voor spelling nog niet stevig is en de fundamentele spellingvaardigheden nog niet zijn geautomatiseerd. Het zou natuurlijk kunnen dat je kind dyslexie heeft, maar het is interessant om eens verder in het leerfundament te duiken.

Oorzaken van Spellingproblemen: Waarom lukt spellen niet?

Spelling is best een ingewikkeld proces. Het is meer dan alleen regels toepassen. In de kern is spelling een auditieve vaardigheid (je hoort een woord en schrijft het op). Het woord bestaat uit klanken en daar worden regels op toegepast. Het uiteindelijke doel is een geautomatiseerd, sterk visueel woordbeeld (je ziet hoe het woord eruitziet en of het klopt). Wat als dit proces niet vanzelf gaat?
Een aantal mogelijkheden.

Is je kind eigenlijk wel toe aan spelling?!

Om te kunnen leren spellen moet je kind in de eerste plaats in de juiste ontwikkelingsfase zitten en dus aan spelling toe zijn. Hij/zij moet ver genoeg ontwikkeld zijn om bepaalde taken die het leren spellen met zich meebrengt uit te kunnen voeren.

Zo moeten de primaire reflexen voldoende geïntegreerd zijn en is samenwerking van beide hersenhelften noodzakelijk. Je kind heeft voldoende vormbesef nodig en moet alle richtingen op kunnen denken, zodat letters gevormd en opgeschreven kunnen worden. Een goed ontwikkelde fijne motoriek is hierbij natuurlijk erg belangrijk. Evenals een goede aandacht en concentratie.

Spellingvoorwaarden: Zijn de basisvaardigheden sterk genoeg?

Voordat je kind de spellingregels leert, moeten de spellingvoorwaarden beheerst zijn.
Je kind moet bijvoorbeeld:

• verschillen kunnen horen en zien
• klanken en letters vlot kunnen herkennen
• de juiste klank aan de juiste letter kunnen koppelen
• woorden kunnen hakken in losse klanken
• klanken en letters kunnen samenvoegen tot een woord

De rol van informatieverwerking bij spellingmoeilijkheden

De visuele en auditieve vaardigheden zijn dus ook een belangrijke voorwaarde om tot leren spellen te komen. Het is daarom belangrijk om deze vaardigheden goed te bekijken als het leren spellen niet vanzelf gaat. Zéker ook m.b.t. een goede informatieverwerking.

Heeft je kind bijvoorbeeld moeite met het richten van de ogen, dan kan hij moeite hebben met het ruimtelijk waarnemen. Hierdoor is het niet makkelijk om de letters op papier te krijgen.

En een langzame auditieve verwerkingssnelheid zorgt er voor dat je gewoon letters mist. Je hoort dan bijvoorbeeld ‘voer’ in plaats van ‘vloer’ en schrijft dus het verkeerde woord op.

Daarnaast speelt het werkgeheugen een belangrijke rol bij het kunnen onthouden en opschrijven van de volgorde van de klanken en letters.

Kortom: Leren spellen doe je met je hele lijf!

Het ontbreken van een stevig woordbeeld

Het kan ook zijn dat jouw kind op een andere manier leert dan op school wordt aangeboden. Veel kinderen met spellingmoeilijkheden leren vanuit het geheel in plaats van vanuit details. Ze kunnen helemaal niets met al die spellingregels, waardoor ze moeite hebben met het opbouwen van een goed woordbeeld. Hierdoor missen ze het ‘interne plaatje’ en zien ze hun eigen fouten niet; er is immers geen referentiekader in het hoofd.

Deze kinderen vallen vaak terug op wat ze horen (het hoorwoord), maar dat werkt in onze Nederlandse taal niet bij alle woorden (denk aan de ‘ei/ij’ klank of de lange klank in boom – bomen). Bij het schrijven van woorden moet je terug kunnen vallen op het woordbeeld, zodat je meteen kunt zien of het goed is. Een goede koppeling tussen het Klankbeeld (zo klinkt het) en het Woordbeeld (zo ziet het eruit) is daarbij noodzakelijk.

Gerichte hulp bij spellingproblemen: De kracht van de juiste leerstijl

Wanneer het leren spellen niet vanzelf gaat, is het belangrijk om naar de leerstijl van je kind te kijken. Leert jouw kind het beste door te zien, horen, zeggen of voelen/bewegen (motorisch)? En welke hersenhelft is dominant? De aanpak moet hierop aansluiten. Als spellingbegeleiding nodig is, is het belangrijk om verder te kijken dan de methode van school.

Er zijn namelijk meerdere manieren om goed te leren spellen. Uit onderzoek is bijvoorbeeld gebleken dat onze hersenen bekende woorden uiteindelijk zien als een plaatje. Daar kunnen we gebruik van maken bij het leren spellen op een andere manier. Wanneer je meerdere zintuigen tegelijk inzet, gaat het leren vaak makkelijker.

Effectieve begeleiding: het versterken van het Spellingfundament

Als Remedial Teacher bij RT Praktijk FoRTe bied ik spellingbegeleiding op maat. Na observatie en onderzoek help ik je kind het fundament te versterken door:

• De ontwikkeling te stimuleren, zodat je kind spellingrijp wordt.
• De spellingvoorwaarden te verbeteren.
• Overzicht te creëren: we gebruiken de noodzakelijke spellingregels kort en krachtig.
• Een goed opgeslagen woordbeeld te realiseren via een andere leeringang.
• Inzet van effectieve programma’s die het spellingbewustzijn vergroten.

Door de zintuigen en motoriek daarbij in te zetten (psychomotorisch) heb ik zo een krachtig instrument om met ieder kind te bouwen aan een stevig fundament. En krijgt je kind weer vertrouwen en plezier in het spellen en schrijven van teksten.

Praktische tips: Zo kun je spelling thuis oefenen en ondersteunen

Laat je kind niet te lang aanmodderen met spelling, maar grijp op tijd in om de spellingachterstand niet te groot te laten worden. Zo houdt je kind het overzicht en kunnen niet beheerste categorieën meteen aangepakt worden.

• Maak gebruik van alle zintuigen om spelenderwijs te oefenen. Laat je kind lastige klinkers zoals eu en ui bijvoorbeeld kleien om de vorm met de handen te voelen.
• Zet voelspelletjes in om de tastzin te stimuleren (voelmemory, vormen voelen) en train het ‘horen van verschillen’ met luisterspelletjes.
• Vraag bij de leerkracht welke categorieën je het beste kunt oefenen. Oefen 3x per week en niet langer dan 20 minuten per dag. Liever kort en effectief dan lang en frustrerend. Herhaling is belangrijk.
• Veel samen lezen zorgt ervoor dat het woordbeeld vaak gezien en herkend wordt. Leg ook nieuwe woorden uit om de woordenschat te vergroten.
• Leer je kind een kritische werkhouding aan; controleren is belangrijk. Geef mee dat doorzetten en fouten maken bij het leerproces horen.

Hulp nodig bij spellingproblemen? Neem contact op met de RT-praktijk!

Vindt jouw kind spelling ook zo lastig? Ben je op zoek naar effectieve hulp bij spellingproblemen en een concrete aanpak? Of ben je leerkracht en zoek je een professional om een leerling verder te helpen?

Denk dan eens aan Remedial Teaching (RT) bij RT Praktijk FoRTe in Sleeuwijk e.o.

Spelling hoeft niet extreem moeilijk te blijven. Met de juiste aanpak, afgestemd op hoe jouw kind het beste leert, bouwen we samen aan dat stevige fundament, zodat je kind makkelijker mee kan doen in de groep en daardoor met zelfvertrouwen en plezier naar school gaat.

Neem vrijblijvend contact met mij op voor een intakegesprek. Ik kijk graag met je mee welke aanpak het beste past.

» Terug naar overzicht